Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2021

Blog για τα Σπάτα, το κάμπο και τα πέριξ


Σπάτα- Μεσόγεια.  Εισαγωγή στο Φωτογραφικό Λεύκωμα

copyright © 2021 John Glynos - all rights reserved

κείμενα και φωτογραφίες: Γιάννης Γλυνός
texts & photos by John Glynos




Τοπικές πληροφορίες:

Υψόμετρο 150 μ από τη θάλασσα (της Λούτσας που απέχει 8 χιλιόμετρα, το πολύ). Τα Σπάτα αναγνωρίσθηκαν ως δήμος το 1952, το 2011 οι κάτοικοι των Σπάτων σύμφωνα με την απογραφή ήταν 12.557 και 21.286 της Αρτέμιδος-Λούτσας. Σήμερα Σπάτα και Αρτέμιδα είναι ένας δήμος.
Υπάρχουν βυζαντινά μνημεία, σημαντικές εκκλησίες, όπως ο θαυματουργός Χριστός, η βυζαντινή Πέτρος & Παύλος, ο Αγ. Δημήτριος του κοιμητηρίου, θαμμένοι Μυκηναϊκοί τάφοι, όμορφα τοπία γύρω από τη πόλη και το Αττικό ζωολογικό πάρκο: https://www.atticapark.com

Στον ιστό υπάρχει ο πολιτιστικός σύλλογος Σπάτων: https://laografia-spata.gr

Ο δήμος μας διατηρεί τη δική του ιστοσελίδα: https://spata-artemis.gr

Για εμένα όμως, τα σημαντικότερα (από φωτογραφική άποψη πάντα) είναι: ο κάμπος, τα μονοπάτια οι ελιές, ο Αττικός ουρανός με το Ελληνικό φως, τα σύννεφα ειδικά όταν φυσά: Δυτικός, Νοτιάς, Βοριάς, η Βόριο-Ανατολικός.
Τα Σπάτα είναι ευάερα και ευήλια. 


Ο τόπος είναι πανταχόθεν ελεύθερος στον άνεμο, το φως, επηρεάζει και τα μυαλά των κατοίκων...
Η παραδοσιακή όψη και ζωή του τόπου άλλαξαν αργά αλλά σταθερά από την εποχή που έγινε το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, ( El Vel). Προστέθηκαν και τα δυο μεγάλα εμπορικά πάρκα.
Τα πρώτα χρόνια, άκουγα τους ντόπιους που με λέγανε “ξένο”, πράγμα τρομερά ενοχλητικό.
Σήμερα, αρχές του 2021, ιθαγενείς και ξένοι γινήκαν ένα. Δεν ξέρω, ίσως και να έχω λάθος, αλλά οι Έλληνες των Σπάτων σε λίγο θα είμαστε μειονότητα!

Ποιος είμαι:
Στα Σπάτα εγκαταστάθηκα μετά το γάμο μου (1985), έκανα οικογένεια, έγινα δημότης.
Είμαι ο Γιάννης Γλυνός, αυτοδίδακτος φωτογράφος, αρχικά (1967) ερασιτέχνης. Είχα δικό μου εργαστήριο στην Αθήνα, εργάστηκα από το 1969 με αυτό το αντικείμενο μέχρι το 2011.
Από το 1995 εργάστηκα και ως συντάκτης σε σημαντικά έντυπα με ειδίκευση σε φωτογραφικά θέματα.
Από το 1998 και μετά, χρησιμοποιώ ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές.
Αυτό σημαίνει πως για κάθε λήψη φωτογραφίας η φωτογραφική καταγράφει στο αρχείο πληροφορίες σχετικά με το χρόνο της αρχικής καταγραφής, αλλά και άλλα δεδομένα χρήσιμα στο φωτογράφο.
Βγήκα στη πλήρη σύνταξη το 2013, έγινα και πάλι ερασιτέχνης φωτογράφος. Ε λοιπόν, τώρα απολαμβάνω διπλά τη φωτογραφία.

Καλώς ήλθατε λοιπόν.
Μπαίνοντας στην ιστοσελίδα, είναι σαν να μπαίνει ένα παιδί γεμάτο περιέργεια σε μια σκονισμένη αποθήκη με κουτιά που περιέχουν ξεχασμένους θησαυρούς όπως: παιχνίδια, παλιές φωτογραφίες, παραμύθια, νερομπογιές, ζωγραφιές, κάποιο ημερολόγιο, λευκώματα, σημειώσεις κλπ.
Οι εισαγωγικές πληροφορίες του blog, στην αρχική σελίδα, είναι μόνο οι βασικές.
Σημαντικό σε κάθε blog είναι το περιεχόμενο και οι σκέψεις του blogger. 
Εδώ, είναι κυρίως φωτογραφίες και φωτογραφικές απόψεις από τα Σπάτα και τον ευρύτερο χώρο.
Οφείλω να θέσω εξ αρχής κάποια πράγματα για να μην αναζητά ο επισκέπτης τον ουρανό με τα άστρα από αυτή τη παρουσίαση. Αλλά δεν θέλω και να περιορίσω τη παιδική σας περιέργεια και φαντασία σχετικά με το τι θα δείτε στη συνέχεια. 
Συχνά οι φωτογραφίες ξεπερνάνε την ορατή πραγματικότητα και τη φαντασία. Έχετε υπομονή, κι αν δεν έχετε χρόνο ελάτε ξανά. Οι φωτογραφίες θέλουν λιγάκι χρόνο για να τις δείτε, δεν είναι και λίγες. Όσο για τις αξιόλογες; μια φορά δεν αρκεί.

Τι δεν είναι αυτό το blog:
Το μπλογκ αυτό δεν είναι τουριστικός οδηγός, σίγουρα δεν είναι κερδοσκοπικό, δεν διαφημίζει τίποτα και κανένα, δεν είναι ούτε και πολιτικό. Αν και κατά βάθος όλα είναι πολιτική, καθώς λένε δηλαδή. Δεν είναι μεθοδική καταγραφή ντοκουμέντων της πόλης.
Αν σας φανούν γνωστά κάποια κτήρια, εκκλησίες, χωράφια, σπίτια, δρόμοι, μονοπάτια, παραλίες, ξεχασμένα και αφημένα στη τύχη τους, να γνωρίζετε πως δεν φωτογραφήθηκαν μόνο και μόνο για να σας δείξω τη πραγματικότητα. Μπορείτε να τη δείτε και μόνοι σας, επί τόπου. Μερικοί γνωρίζετε τα "πραγματικά" Σπάτα ποιο καλά από εμένα, φωτογραφικά όμως; 
Σχεδόν όλες οι φωτογραφίες μου είναι κυρίως μια φωτογραφική άσκηση, (για να μη σκουριάσω), για να δείξω πως βγαίνουν στις φωτογραφίες αυτά που βλέπουμε.
Αν και πολύ καλά γνωρίζω τα φωτογραφικά προβλήματα, τολμώ και πάλι, και “επιστρέφω συχνά στο τόπο του εγκλήματος” ελπίζοντας σε ακόμη ποιο καλό φωτισμό.
Ήταν, είναι, και θα είναι κάθε επόμενη λήψη μια πρόκληση για κάθε φωτογράφο το ότι:- “τίποτα δεν βγαίνει στη φωτογραφία όπως είναι”.
Αυτό λοιπόν που θέλω κυρίως να σας δείξω, είναι τις πολλές όμορφες εκπλήξεις που κρύβει καθημερινά η περιοχή μας.

Η γνωριμία μου με το “χώρο”, τη πόλη και το κάμπο.

Πριν γίνει το αεροδρόμιο, και μετά τις πρώτες διαμορφώσεις του εδάφους (χωματουργικές εργασίες) πριν να γίνουν οι εγκαταστάσεις, έκανα πολλές περιπλανήσεις με ειδική μοτοσυκλέτα στο κάμπο των Σπάτων με οδηγό τον ήλιο και εμπόδιο μόνο τη κούραση από τις δυσκολίες των διαδρομών.
Ανακάλυψα δηλαδή ως “ξένος” τα ρηχά τα πιάτα που λέει και ο κόσμος.
Τα πέριξ
Πεντέλη, Ντράφι, Λούτσα, Βραυρώνα, Ραφήνα, Μάτι, Χωράφι του Ζαβού, και όλες τις κρυφές διαδρομές του κάμπου προς κάθε γειτονική περιοχή όπως: Παιανία, Κορωπί, Μαρκόπουλο, Πόρτο Ράφτη. Διάλεγα ημέρες κυρίως την άνοιξη, αλλά και το χειμώνα όταν δεν έβρεχε. Ο χειμωνιάτικος ήλιος είναι ότι ποιο ωραίο έχουμε.
Δεν είχα μαζί μου φωτογραφική μηχανή τότε, η οδήγηση της μηχανής δεν επέτρεπε τίποτα περιττό.

Είκοσι χρόνια φωτογραφικής συλλογής, και συνεχίζω...
Από το 1998 πέρασα στη ψηφιακή φωτογραφία, πούλησα τη μοτοσυκλέτα, χρησιμοποίησα αυτοκίνητο, ή τα πόδια, άρχισα να τραβώ φωτογραφίες τα γύρω τοπία που είχα εντοπίσει και μόνον ότι μου άρεσε. Είχα καταγράψει στη μνήμη μου: τα σημεία (σαν συσκευή GPS), φωτισμό , εποχές, ώρες της ημέρας, γωνίες. Σπανίως τραβούσα, ή τραβώ, ή θα τραβήξω φωτογραφίες αποκλειστικά για χρήση αποδεικτικού στοιχείου.
Η φωτογραφία ρεπορτάζ- ή ντοκουμέντο σπάνια με ενδιαφέρει, εκτός και κάτι με ενοχλήσει αισθητικά.  
Έτσι είναι λίγες οι εξαιρέσεις που έχω φωτογραφίες μόνο για το ντοκουμέντο όπως: φωτιές, χιόνι που έπεσε στη περιοχή μας, εκκλησίες, σκουπίδια, παλιά μηχανήματα, παλιά κτίσματα, εγκαταλειμμένα οχήματα, πόρτες, σπίτια, εκδηλώσεις, παρελάσεις, γιορτές, ποδηλασία, καρναβάλι κλπ. Αλλά αυτά θα τα βρείτε ψάχνοντας.
Βασικά επιλέγω να πάρω φωτογραφίες οτιδήποτε μου αρέσει, δίνω ελάχιστη σημασία στο θέμα, ή αυτό που περιμένει ο κόσμος να δει σε μια φωτογραφία για να θυμάται.
Είμαι φωτογράφος, δεν είμαι κοινωνικά τυφλός. Βλέπω, αισθάνομαι, και γνωρίζω πως ο κόσμος ζει σε μια “αισθητική κόλαση”, αυτή βλέπει και σε αυτή συμμετέχει, συχνά δίχως δυνατότητα επιλογής.
Έχω καταλάβει επίσης, πως ελάχιστοι ακόμη και αν θέλουν, μπορούν να δουν το παράδεισο της περιοχής. Δεν τους έχει μιλήσει, ή δεν τους έχει διδάξει κανείς για φωτογραφία και αισθητική, τη τέχνη δηλαδή της φωτογραφικής όρασης. Και δεν είναι πολιτική αυτό.

Τι είναι τα Σπάτα;

Τα Σπάτα είναι το “χωριό”, οι οικισμός, το άστυ.
Η φυσική ζωή είναι λίγο ποιο πέρα, είναι ο κάμπος!
Έχουμε ένα παράδεισο γύρω από τη πόλη μας, που τον καίμε, που απλόχερα του προσφέρουμε τα σκουπίδια μας ( κάτι σαν θυσία λατρευτική), που λερώνουμε και καταστρέφουμε τις πινακίδες σήμανσης, καταστρέφουμε τους καθρέφτες στις διασταυρώσεις και τις γωνίες, καίμε τα πεύκα, κόβουμε κορμούς-έργα τέχνης της φύσης, σπάμε κλάρες και κλέβουμε τις ελιές, ακόμη και τα μικρά δεντράκια. Θα ήταν πανεύκολο να ασχοληθώ μόνο με αυτά. Αυτά είναι θέματα για φωτογραφικό ρεπορτάζ, ο καθένας μπορεί να τα φωτογραφίσει. 

Αλλά ποιος αντέχει να τα βλέπει φωτογραφημένα άπαξ και δια παντός; Ποιος θα κρεμούσε μια φωτογραφία με σκουπίδια στον άδειο τοίχο του καθιστικού; Δίπλα στη τηλεόραση; Περισσότερη κατάθλιψη;
 -Όχι, ευχαριστώ.
Η πόλη μας, το “χωριό” μας, θυμίζει από το σούρουπο και μετά σκηνικό ταινίας επιστημονικής φαντασίας και τρόμου. Οι κεντρικοί δρόμοι μετά το 2011 άδειασαν, τα καταστήματα έκλεισαν τα περισσότερα. Χρόνια πριν τη καραντίνα εμείς οι κάτοικοι είχαμε εγκλειστεί στα σπίτια μας από νωρίς. Μόνο οι φωνές των μαθητών ακούγονται πριν, και μετά το σχολείο πλέον, και μόνο σε όποιους δρόμους διαβαίνουν.
Τις καλές ημέρες, το πολύ να περπατήσουμε στο by pass, δηλαδή στο δρόμο μέχρι τον Άγιο Πέτρο και Παύλο. Όταν δεν βρέχει, άντε να πάρουμε και τα παιδιά με τα ποδήλατα μαζί. Άντε να πάμε στις τράπεζες, ή στο ταχυδρομείο, ή για τα βασικά ψώνια.
Μα δεν θέλω να βγάλω φωτογραφίες που αυξάνουν την απογοήτευση και κατάθλιψη. Αρκεί μια ώρα την ημέρα η τηλεόραση!
Οι νέοι ίσως πάνε μέχρι το Αττικό ζωολογικό πάρκο, ή βόλτα στο εμπορικό κέντρο, ή για καφέ στη Γιαλού, αλλά δεν είναι κάτι που με ενδιαφέρει φωτογραφικά, άσε που υπάρχουν και τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Ο άλλος θίγεται σου λέει, ακόμη κι αν τραβήξεις φωτογραφία τα σύννεφα από πάνω του!.
Ναι ξέρω με έπιασε γκρίνια!
Πίσω λοιπόν στο blog.
Από την πρώτη στιγμή που θα δω μια φωτογραφία, ξέρω το τρόπο για να τη καταγράψω, με ποια ειδικά φίλτρα, τεχνικές κλπ. Έχω πάμπολλα παραδείγματα και οράματα πλέον από τις φωτογραφίες που έχω πάρει, τις θυμάμαι! Ωστόσο τα εφαρμόζω άμεσα στη φωτογράφηση και αποφεύγω τις επεμβάσεις μετά στον υπολογιστή.
Αν ήθελα να σας δείξω μονάχα την ασχήμια και τη βαρβαρότητα, θα μου ήταν τρομερά εύκολο. Δεν θα καταχραστώ της φωτογραφικής τέχνης για να χρυσώσω το χάπι, καθώς με άνεση μπορώ την όποια ορατή πραγματικότητα, να τη μετατρέψω σε όμορφο κάδρο, έτσι που να συγχέεται η κόλαση με το παράδεισο, και το ντοκουμέντο με τη τέχνη. Έχω ήδη αναρτήσει μερικές φωτογραφίες για να δώσω παράδειγμα του τι μπορεί να κάνει η τέχνη στην ορατή πραγματικότητα. Εδώ στη περιοχή μας απόμειναν ευτυχώς οι ανοιχτοί ορίζοντες, ο κάμπος, οι ελιές με τα ασημένια φύλα και τους τρομερούς κορμούς.
Ευτυχώς είμαστε σε χωριό, και έτσι ας παραμείνουμε 25 μόνο χιλιόμετρα από το απάνθρωπο και τρομαχτικό κέντρο, την Αθήνα. Κι αν βαρεθούμε; η Λούτσα δίπλα είναι, η Πεντέλη κοντά, στη Ραφήνα έχει και καράβια για απέναντι...
Κάποιος είπε: “ο ποιο μεγάλος εχθρός της Ελλάδας, είμαστε εμείς οι Έλληνες”.
Χθες, σήμερα, αύριο...
Είχα θυμάμαι, πριν από χρόνια ετοιμάσει μια φωτογραφική έκθεση σχετικά με τα σκουπίδια που πετάνε στο κάμπο. Παραμονές της ημέρας της αφιερωμένης στο περιβάλλον, την έκοψε η τότε δημοτική αρχή για λόγους που δεν θα σχολιάσω.
Έτσι μου έμειναν οι φωτογραφίες.
Οι λίγοι παλιοί που απόμειναν, ακόμη παράγουν λάδι, κρασί, αμύγδαλα, και πολιτισμό στο μέτρο του εφικτού. Σε λίγα χρόνια, αυτά ίσως δεν θα τα βλέπει κανείς, πουθενά στη περιοχή μας.
Όσο για τα σκουπίδια; ίσως είναι το τέλος του πλανήτη μας. Και πως εγώ να κάνω πως δεν τα βλέπω;
Έχω φωτογραφίες με σκουπίδια στο κάμπο, και συνεχίζω να καταγράφω το πρόβλημα. Αλλά δεν είναι το κύριο φωτογραφικό θέμα μου. Ούτε και θα γίνει ποτέ. Γιατί αν δεν δείξω το πόσο όμορφη είναι η περιοχή μας, ποτέ δεν θα καταλάβουν μερικοί τι κάνουν αφήνοντας τα μπάζα παντού. Την ασχήμια τη πολεμάς με την ομορφιά, τη κακία με τη καλοσύνη. Τελικά ίσως η τότε αρχή να μην ήθελε κι άλλα σκουπίδια στο δημαρχείο! Τι να πω; 

How Green Was My Valley ( κλασσική παλιά ταινία του John Ford).
Μετά την εγκατάσταση του αερολιμένα στη περιοχή μας, τα Σπάτα πέρασαν στη βιομηχανική εποχή για τα καλά. Ήδη λειτουργούν πολλές καινούριες επιχειρήσεις και έρχονται περισσότερες. Οι ελιές και τα αμπέλια αφήνονται στη τύχη τους και το βλέπουμε σε κάθε βόλτα στο κάμπο. Και όσες ελιές κλαδεύονται, βλέπει ο καθένας που έχει ασχοληθεί έστω και λίγο, πως κλαδεύονται δίχως αγάπη και γνώση, άτσαλα, τζάρμπαλα, δίχως όραμα! Ωστόσο κάθε τι έχει τουλάχιστον διπλή ανάγνωση, αυτό να μη το ξεχνάμε.
Όταν έγινε το αεροδρόμιο, ο κόσμος ξεσηκώθηκε, κανείς δεν το ήθελε. Χάσανε γη οι αγρότες, τους δόθηκε κάποια “αποζημίωση”, όμως υπήρχε από τότε έκδηλη η αδυναμία να ζήσουν από τις καλλιέργειες, ο ξερικός κάμπος δεν μπορούσε να εξασφαλίσει εισόδημα, έτσι λέγανε θυμάμαι.
Κι όμως βρέθηκε κάποιος “ξύπνιος” που σύστησε στους ανθρώπους να καλλιεργήσουν άνθη, εδώ, στο ξερικό κάμπο! 
Τώρα δεν μπορεί να οικοδομηθεί τίποτα κοντά στο αεροδρόμιο, για το φόβο ατυχήματος, αλλά και μελλοντικής επέκτασης, που προφανώς και θα γίνει κάποια στιγμή.
Έτσι θα είμαστε αναγκαστικά πάντα κοντά στη μητέρα φύση. Μάθαμε (σχεδόν) να ζούμε με το αεροδρόμιο δίπλα μας.
Ας αναλογιστεί κανείς τις πολυκατοικίες στο κέντρο της Αθήνας! Από το δρόμο, για να δεις ουρανό πρέπει να κοιτάξεις όπως η κότα όταν πίνει νερό!
Νομίζω πως καλά είμαστε εδώ, και έχω αρκετές φωτογραφίες που δείχνουν ακριβώς τη θέα, τον ουρανό, τα σύννεφα, και τον ανοιχτό ορίζοντα γύρω από τα Σπάτα.
-να με παίρνανε τα σύννεφα, οι άνεμοι τα κύματα...
Σε Ιρλανδία, Γερμανία, Ολλανδία, Σκωτία που έχω πάει, τις αντίστοιχες περιοχές σαν τη δική μας, τις προσέχουν και έχουν δρόμους, λίμνες, καταρράκτες, κιόσκια, τραπέζια, πάγκους, κάδους για σκουπίδια. Βάζουν καμιά φορά συμβολικά διόδια για τους επισκέπτες και τα αυτοκίνητα.
Εμείς θυμάμαι από τη χρονιά που ήρθα εδώ, πως έχουμε κάψει: Πάρνηθα, μερικές φορές τη Πεντέλη, το Ντράφι, το νέο Βουτσά, την Αγία Κυριακή, το χωράφι του Ζαβού, και πρόσφατα μια και έξω το Μάτι κάνοντας “καλή αρχή” από τη “βολική” Πεντέλη και πάλι!.
Όπως και να έχει, είμαστε στο 2021, ζούμε 25 χιλιόμετρα από το κέντρο, κατοικούμε σε ένα “χωριό” των 12.500 περίπου κατοίκων, με όμορφες περιοχές ολόγυρα, με πρόσβαση σε μια από τις ομορφότερες ανοικτές στο κοινό παραλίες (για πόσο καιρό ακόμη), με το μεγάλο αεροδρόμιο κοντά, αλλά χωρίς βιολογικό καθαρισμό και κεντρική αποχέτευση.
Ας είναι, όποτε έχετε χρόνο μπορείτε να έρχεστε στην ιστοσελίδα - blog, και να βλέπετε τις φωτογραφίες που δείχνουν τα Σπάτα και τη γύρω περιοχή μας στις ποιο καλές στιγμές τους, θέλω να ελπίζω.

Όλες οι φωτογραφίες έχουν τραβηχτεί από εμένα, έχουν πνευματικά δικαιώματα, σημαίνει πως δεν μπορείτε να τις χρησιμοποιήσετε για κάποιο κέρδος. Ωστόσο, μπορείτε να τις αντιγράψετε αν σας αρέσουν, αν θέλετε και να με ενημερώσετε.
Για τρία συνεχόμενα έτη, έκανα μαθήματα φωτογραφίας (ήμουν ο δάσκαλος) με τη βοήθεια του συλλόγου γυναικών Σπάτων. Υπήρχε αξιόλογη πνευματική δραστηριότητα τότε, είχαμε και θεατρικές ομάδες, ο δήμος οργάνωνε συναυλίες, ομιλίες κλπ.
Όμως, το πνευματικό κέντρο του δήμου είναι σε διαδικασία συντήρησης -αποκατάστασης, μας βρήκανε τα μνημόνια, ήρθε η επιδημία, “η γη είναι επίπεδη, δεν κινείται”, και το ποντίκι βρυχάται!

Γιάννης Γλυνός
Σπάτα 15/02/2021